Persoalan seputar identitas dan inklusi sosial adalah titik perdebatan yang telah berlangsung lama di tengah masyarakat Myanmar. Myanmar adalah salah satu negara di dunia yang paling beragam secara etnolinguistik, dengan 135 kelompok etnis yang diakui […]
ประเด็นปัญหาที่เกี่ยวข้องกับอัตลักษณ์และความครอบคลุมทุกกลุ่มคนในสังคม (social inclusion) เป็นเรื่องที่มีความคิดเห็นขัดแย้งกันมานานภายในสังคมเมียนมา เมียนมาเป็นประเทศที่มีความหลากหลายด้านชาติพันธุ์-ภาษามากที่สุดประเทศหนึ่งในโลก โดยมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการ 135 กลุ่มและภาษาประมาณ 107 ภาษา ชุมชนทางศาสนาจำนวนมากดำรงอยู่ร่วมกันภายในพรมแดนของประเทศ ประกอบด้วยศาสนาพุทธ (87.9%) คริสต์ (6.2%) อิสลาม (4.3%) ฮินดู (0.5%) และคติการนับถือผี (0.8%) ท่ามกลางภูมิหลังเช่นนี้ การแบ่งแยกที่เป็นซากตกค้างจากยุคอาณานิคมและประวัติศาสตร์ ซึ่งชนกลุ่มใหญ่ชาติพันธุ์ชาวบะหม่ามีอำนาจครอบงำเหนือกลุ่มอื่น ก่อให้เกิดปัจจัยที่นำไปสู่ความแตกแยกทางด้านชาติพันธุ์และศาสนา ซึ่งยังคงทำให้สังคมเมียนมาแตกเป็นเสี่ยงๆ จนถึงทุกวันนี้ บทความนี้จะกล่าวถึงภาพกว้างๆ ว่าปัญหาอัตลักษณ์และความครอบคลุมทุกกลุ่มคนในสังคมมีการคลี่คลายอย่างไรบ้างในช่วงสิบปีที่เมียนมาอยู่ภายใต้การปกครองระบอบประชาธิปไตยครึ่งใบระหว่างปี 2011-2021 ในช่วงแรก เมียนมาอยู่ภายใต้รัฐบาลพรรคสหสามัคคีและการพัฒนา (Union Solidarity and […]
アイデンティティと社会的包摂をめぐる問題は、ミャンマー社会における長年の争点だ。ミャンマーは民族言語学的に世界で最も多様な国の一つで、公式に認められた少数民族は135、その言語は約107種ある。それに、ミャンマー国境内では数多くの宗教団体が共存し、仏教徒（87.9%）や、キリスト教徒（6.2%）、イスラーム教徒（4.3%）、ヒンドゥ教徒（0.5%）、および精霊崇拝者（0.8%）などがいる。このような状況の中、対立をもたらす植民地支配の遺産と、多数派ビルマ族優位の歴史が民族や宗教の断層線（fault lines）を形成し、今日も社会を分断し続けている この記事では、準民主主義的統治の行われた2011年から2021年までの10年間に、アイデンティと社会的包摂がどのように展開したかについての概要を述べる。まずは、軍寄りの連邦団結発展党（Union Solidarity and Development Party: USDP）下での状況を述べ、次に、国民に選挙で選ばれた2016年以降の国民民主連盟（National League for Democracy: NLD）政権下での状況を述べる。ここでは、エスニシティ、宗教、ジェンダーおよび性的志向という三つの面に沿って社会的包摂性の概念を構築する。また、慎重な楽観論では、準民主政権がミャンマーに一段と高い社会的包摂性をもたらすとしているが、そのような進展はまだ限られたままだ。だが、2021年2月1日の軍事クーデターには、新たな転換点となる可能性がある。というのは、このクーデターによって、以前なら乗り越えられなかった分裂を超え、新たな連帯が構築されたからだ。だとしても、複数のステークホルダーが次第に緊迫感を増す状況の舵取りをする上は、当初の連帯が持続するものとなるかどうか、今はまだ分からない。 ミャンマーの歴史背景におけるアイデンティティと社会的包摂 植民地支配（1824-1948）の下では、英国による分割統治政策が、多数派のビルマ族と少数民族を対立させた。それに、独立後の激動の時代には、人々を結束させる国民アイデンティティも無いまま、複数の少数民族が自治権拡大を求める闘いの中で、少数民族武装勢力（Ethnic Armed Organizations: EAOs）を結成した。さらに、1962年の軍事クーデター後には、民族的・宗教的マイノリティに対する国家的な抑圧が強まった。その後、軍事政権は1982年ビルマ国籍法（the 1982 Burma Citizenship Law）を採択し、これが現在も改正されずに、ムスリムやヒンドゥ教徒、華人などの集団を差別している。事実、これらの集団は、ミャンマーの原住民（Taing Yin Thar）ではないとの理由により、完全な市民権を認められていない。特にムスリムは、殊さら差別の標的とされ、政府や軍の職を追われた。また、1990年代の大規模な軍事攻撃の際には、軍部が特定の少数民族の集団を優遇する一方、その他の集団を厳しく弾圧した。さらに、軍政支配下での差別はジェンダー差別にも及んだ。そもそも、タトマドー（Tatmadaw :いわゆるビルマ軍）は昔から、女性指導者をタブー視してきた。例えば、国軍の最高幹部が重んじる、「雌鶏ではなく、雄鶏の鳴き声のみが夜明けをもたらす」というビルマの格言には、国家は男性が統治する場合のみ強くなれるという意味がある。また国軍は、スパヤーラット（Suphayarlat）女王の無分別な統治が、英国によるビルマ帝国の植民地化をもたらしたという話を捏造し、無能な女性指導者のナラティブを広めた。このような事情から、軍が公布した2008年憲法では、一部の重要な閣僚ポストが男性のみに割り当てられている。また、女性が兵役に就く事は、ごく最近になって、ようやく認められたが、軍部にも政府にも、地位のある女性はごく僅かしかいない。 USDP（2010-2015）とNLD（2016-2021）政権下での準民主的統治への移行 —社会的包摂性に向けた、わずかな進歩 民族の包摂 2011年の民政移管後、連邦団結発展党（USDP）政権は、少数民族の異なる集団間に分割統治的な手法を用い、包括的な和平交渉の前段階である全国停戦合意（the Nationwide Ceasefire Agreement: NCA）から一部の少数民族武装勢力（EAOs）を排除した。しかし、2015年選挙でNLDが政権を獲得すると、民族のさらなる包摂と平等な待遇への新たな期待が高まった。なぜなら、NLDの選挙公約では、政治対話を行って民族紛争の根本原因に取り組む事、平等な権利と民族自決、資源共有の原則に基づく真の連邦制国家に向けて努力する事が誓われていたからだ。ところが、NLDは政権の座にあった5年間に、この公約を大して実現できなかった。後に、NLDはこの失敗を正当化し、2008年憲法による制約のせいだと主張した。 だが、少数民族の視点から見ると、常にビルマ族の多数派が国家統治機構の中心となるべきとするNLDの民族至上主義的な信念に、この失敗の原因があった。他にも、NLD政権と国軍の緊密な関係、両者が早急な憲法改正に乗り気でない事や、少数民族との平等な権力分担に関する憲法条項の改正に反対している事なども、少数民族の指導者から批判されている。 宗教の包摂 1962年以降、仏教は、もはや国教ではなくなったが、2008年憲法361条は、仏教がミャンマー社会における「特別な信仰である事」を認めている。その結果、歴代ミャンマー政府は他の宗教集団を顧みず、仏教を優遇し続けてきた。この政府による仏教の優遇には、宗教的共生を地域社会や個人のレベルで妨げる政策や法律、実践が含まれる。その分かりやすい例の一つに、礼拝施設の建設をめぐる、様々な宗教集団への不公平な待遇がある。例えば、仏教徒なら、仏塔や寺院など、どんな宗教施設でも、気に入った場所に自由に建てる事ができる。だがこれに対し、キリスト教やヒンドゥ教、イスラーム教の団体は、既存の礼拝施設を改修するにも、新たな建物を建てるにも、許可を得るのを困難に感じている。 これまで、USDP政権（と国軍）は、右翼活動家のネットワークや団体を動員し、自ら仏教ナショナリズムを扇動してきた。この例には、仏教徒ナショナリストの969運動（the […]
Các vấn đề liên quan đến bản sắc và hòa nhập xã hội là một điểm gây tranh cãi lâu dài trong xã hội Myanmar. Myanmar là một trong những quốc gia đa dạng về […]
Malaon nang punto ng tunggalian sa lipunang Myanmar ang mga usaping pagkakakilanlan at panlipunang inklusyon. Isa ang Myanmar sa mga bansa sa daigdig na may pinakamadaming pagkakapangkat sa aspetong etnolinggwistik, kungsaan may 135 na opisyal […]
မိမိဘယ်သူလဲဆိုသည့် သရုပ်သကန် (identity) နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အားလုံး ပါဝင်နိုင်ရေး (ဝါ) လူမှုပါဝင်ရေး (social inclusion) နှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကိစ္စများမှာ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ကာလကြာရှည် ငြင်းခုံဆွေးနွေးလာရသည့် ကိစ္စများ ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူမျိုးဘာသာစကား အစုံလင်ဆုံးနိုင်ငံများထဲတွင် အပါအဝင် ဖြစ်ပြီး တရားဝင် အသိအမှတ် ပြုထားသည့် လူမျိုးအုပ်စုပေါင်း ၁၃၅ မျိုးနှင့် ဘာသာစကားပေါင်း ၁၀၇ မျိုးခန့် ရှိပါသည်။ […]
Burma/Myanmar’s foreign policy and the country’s place in the world have garnered much interest recently. The country’s foreign policy has long been an instrument for asserting, contesting, denying, or conferring legitimacy, particularly following the 1962 […]
Baru-baru ini, garis politik luar negeri Burma/Myanmar dan posisi negara ini di dunia telah menarik banyak perhatian. Garis politik luar negeri negara telah lama menjadi instrumen untuk menegaskan, menentang, menyangkal, atau memberikan legitimasi, terutama setelah […]
นโยบายต่างประเทศของพม่า/เมียนมาและสถานะของประเทศในเวทีโลกได้รับความสนใจอย่างมากในระยะหลัง นโยบายต่างประเทศเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการยืนยัน ช่วงชิง ปฏิเสธหรือถ่ายโอนความชอบธรรมมายาวนาน โดยเฉพาะภายหลังการรัฐประหารปี 1962 และ 1988 เมื่อรัฐบาลพลัดถิ่นยืนยันความชอบธรรมของตนเพื่อคัดค้านระบอบทหารที่ล้มล้างรัฐบาลพลเรือนหรือประกาศให้คะแนนเสียงเลือกตั้งที่มอบอำนาจให้พวกเขากลายเป็นโมฆะ ผลดีที่เกิดขึ้นบ้างจากการปรับความสัมพันธ์ของพม่ากับโลกให้อยู่ในภาวะปรกติตลอดช่วงเวลาหนึ่งทศวรรษของนโยบายต่างประเทศที่มีการคลี่คลายอย่างซับซ้อน (2010-2020) ตอนนี้กลับเผชิญอนาคตอันไม่แน่นอนหลังจากกองทัพกระทำรัฐประหารเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2021 การตอบโต้จากฝ่ายต่อต้านรัฐประหารหลังจากกองทัพปราบปรามการประท้วงอย่างป่าเถื่อนยิ่งชี้ให้เห็นว่า นโยบายต่างประเทศมีความสำคัญอย่างยิ่งยวด ทั้งต่อรัฐบาลทหารและกลุ่มพลังฝ่ายประชาธิปไตยที่คัดค้านการรัฐประหารและการปกครองของกองทัพ บทความนี้จะอภิปรายถึงความเคลื่อนไหวต่างๆ ของสภาบริหารแห่งรัฐ (State Administration Council–SAC) ของรัฐบาลทหารและกลุ่มพลังอันหลากหลายที่ต่อต้านรัฐประหารในเมียนมา ซึ่งพอกล่าวได้ว่ามีรัฐบาลเอกภาพแห่งชาติ (National Unity Government—NUG) เป็นตัวแทน ความเคลื่อนไหวของทั้งสองฝ่ายที่พยายามใช้นโยบายต่างประเทศมายืนยันความชอบธรรมในหมู่ประชาชนและ/หรือทางการเมืองของตน บทความจะประเมินความเคลื่อนไหวด้านนโยบายต่างประเทศคู่ขนานเพื่อแสวงหาความชอบธรรมดังที่เป็นมาในอดีตก่อน จากนั้นจึงจะอภิปรายถึงทางเลือกที่มีอยู่ของรัฐบาลพลเรือนในสถานการณ์หลังการเลือกตั้ง 2020 สรุปส่งท้ายด้วยการประเมินความไม่แน่นอนที่เกิดขึ้นหลังจากกองทัพกระทำรัฐประหารเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2021 […]
近年、ビルマ（ミャンマー）の外交政策と、その世界におけるポジションが世間の高い関心を集めている。長年、ミャンマーの外交政策は、正当性を主張し、争い、否定し、あるいは授ける手段となってきた。特にこれが当てはまるのは、1962年と1988年のクーデター後の状況だ。当時、並立した政権が軍事政権に対し、自らの正当性を主張したが、軍政によって退陣させられるか、国民から寄せられた信任を無効にされるかのどちらかとなった。だとしても、外交政策に変化が生じた複雑な10年間（2010年～2020年）で、ミャンマーと国際社会の関係の正常化には、ある程度の成果が上がった。だが、2021年2月1日に軍事クーデターが起きた今となっては、先行きの見通しが立たない。ただ、軍部の容赦ないデモ弾圧の後に生じた反クーデター運動の反響から、外交政策の重要性が明らかになった。しかも、外交政策は、軍政にとっても、クーデターや軍事支配に反対する民主派勢力にとっても等しく重要だ。 この記事では、国家行政評議会（the State Administration Council: SAC）による軍政と、国民統一政府（the National Unity Government: NUG）が幅広く代表するミャンマーの様々な反軍政勢力が、外交政策を用い、国民の認める正当性や（あるいは）、政治的な正当性を主張する動向を論じる。そのために、まずは正当性をめぐる過去の外交政策の類似した動向を分析し、次に、ポスト2020年選挙のシナリオにおける文民政権の新たな選択肢について分析する。そして最後に、2021年2月のミャンマー軍事クーデター後の不確定要素を分析し、締めくくりとしたい。 外交政策の過去と現在 独立、積極、中立を旨とした外交政策は、ミャンマーがこれまで国際社会との交流に用いてきた一つの常套手段で、この政策は一貫して変わらなかった。また、1962年以降の歴代軍事（独裁）政権下では、外交政策の駆け引きをする機会も限られていた。これらの理由から、ミャンマーの多くの国民は、自国とその他の世界の国々との関わり方について、おおむね（よく言えば）中立的で、（悪く言えば）無関心なままとなった。 最初に軍事支配を敷いた1962年のクーデターを、外国勢力は、冷戦時代の地政学的懸念から生じたものと考えた。そこで、彼らは当時、軍政からの外交政策の申し出を割り切って受け入れた。だが、これと対照的に、1988年から2011年に権力を握った国家平和発展評議会（the State Peace and Development Council: SPDC）はパーリア国家となり孤立した。このため、SPDCは外交政策やパブリック・ディプロマシーに取り組み、正当性を獲得しようと努めたが、これは失敗に終わった。 そこでSPDC政権は、対外経済関係を拡大させ、欧米諸国によって課された制裁に対抗しようと、アジア全域、特に東南アジア諸国連合（ASEAN）の域内で、二国間関係の強化を目指した。 ところで、2008年にSPCDが軍部の起草した憲法の施行を見届けた時期は、平和的なデモの容赦ない弾圧から、わずか6カ月後、あるいは、壊滅的な被害をもたらしたサイクロン・ナルギスが、国内の米作デルタ地帯を襲った直後にあたる。当時、災害および人道支援の調整には、ASEAＮが中心的役割を担っていたため、軍の将校たちは、国際人道支援団体の活動の余地を設ける事を承諾した。また、これはミャンマー政府の高官にとって、改革に向けた能力を高める新たな手法を学ぶ機会ともなった。 同様に、軍政の「改革」に向けた取り組みに対し、国際社会からのさらなる譲歩を引き出す努力の一環として、軍部は当時の野党党首、アウンサン・スー・チー女史（以後、スー・チー氏）の断続的な自宅軟禁を解除した。これは2010年11月に、10年余年ぶりの投票が行われた数日後の出来事だった。さらに、軍の影響下にある準文民政権、連邦団結発展党（the Union Solidarity and Development Party: USDP）が選挙に当選し、広範囲にわたる政治・経済改革のプロセスが開始され、国内外を驚かせた。この出来事は、比較的自由で公正な2015年選挙の礎となり、その選挙では、スー・チー氏率いる国民民主連盟（National League for Democracy: NLD）が圧勝し、同氏を代表とする与党が、ミャンマーで半世紀以上ぶりとなる民選政府を樹立した。 以降、スー・チー氏は、過去に利益をもたらした国際社会への復帰政策を進めていった。2016年9月には、同氏がこの政策をさらに色付けし、民間人を中心とした外交の焦点を強調し、労働移住など、人間の安全保障の問題を提起して、さらなる人的交流を推進した。この民間人を中心としたアプローチの主な動機は、在外ミャンマー国民を巻き込み、彼らの協力を得る事にあった。つまり、NLD支持者が大半を占める海外在住のミャンマー市民からの支持を確認した上で、ミャンマーの国際的な「イメージと尊厳」を回復しようとしたのだ。 この展開は、ミャンマーが自国の殻を破り、思うままに世界と関わりを持つ用意が整っていた事を示していた。だが、この好調な出だしは長続きせず、2016年と2017年のアラカン・ロヒンギャ救世軍（the Arakan […]
Chính sách đối ngoại của Miến Điện / Myanmar và vị trí của quốc gia này trên thế giới đã thu hút nhiều sự quan tâm gần đây. Chính sách đối ngoại của đất nước […]
Nakakuha ng malaking interes kamakailan ang patakarang panlabas ng Burma/Myanmar, at ang lugar ng bansa sa mundo. Sa matagal na panahon, naging instrumento ang patakarang panlabas ng bansa sa pag-giit, paghamon, pagtanggi o pagbibigay ng […]
မြန်မာ/ဘားမား၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ထက်တွင် မြန်မာပြည်၏ နေရာ ဘယ်လိုရှိသည် ဆိုသည်ကို သိပ်မကြာသေးခင်က စိတ်ဝင်စားလာကြပါသည်။ မြန်မာပြည်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒမှာ ကာလကြာရှည်စွာပင် တရားဝင်မှု (legitimacy) အတွက် ပြိုင်ဆိုင်ခြင်း၊ ပိတ်ပင်ခြင်း၊ ပေးအပ်ခြင်း အတွက် အသုံးပြုသည့် နည်းလမ်းအနေဖြင့် ရှိနေပါသည်။ အထူးသဖြင့် ၁၉၆၂ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ၁၉၈၈ အာဏာသိမ်းမှုတို့ နောက်တွင် ဖယ်ရှားခံလိုက်ရသည့်/ပြည်သူလူထုက အပ်နှင်းထားသည့် အခွင့် အာဏာကို ဖျက်သိမ်းခံလိုက်ရသည့် စင်ပြိုင်အစိုးရများနှင့် စစ်အစိုးရများ […]
The year 2020, when this project was initiated, provided a unique opportunity for reflection on critical milestones in Myanmar’s recent history: it marked a decade since the initiation of political, economic, and peace transitions, as […]
ဤစီမံချက်ကို စတင်ချိန် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မကြာသေးသော သမိုင်းတွင် ဖြတ်သန်း ခဲ့သော မိုင်တိုင်များကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ရန် တမူထူးခြားသော အခွင့်အလမ်းရှိချိန် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်သည် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး အသွင်ကူးပြောင်းမှု စတင်ချိန်မှ စရေတွက်လျှင် ဆယ်နှစ် ပြည့်မြောက်ချိန် ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားဒီိမုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD က စစ်တပ်နှင့် အလျဥ်းသင့်သလို အာဏာခွဲဝေထားသည့် အစီအမံအောက်တွင် အရပ်သားအစိုးရ တာဝန်ယူချိန် ၅ […]
Myanmar’s abounding despair gave way to euphoria when the National League for Democracy (NLD) led by Daw Aung San Suu Kyi, won a landslide victory in the 2015 general elections. Another landslide in 2020 suggested […]
Popular and scholarly representations of the recent Buddhist mobilizations in Myanmar raise the issue of the how theoretical and analytical approaches shape the study of Buddhism, politics and society. The rise of the nationalist monastic […]
In Myanmar a range of vernacular Burmese terms and borrowed English expressions are used to denote gender and sexual minority subject positions. The main male subject positions are apwint (“open”), apôn (“hider”), homo and thu […]
A strange thing has occurred as Burma’s current political transition rolls on toward its unknown destination: the world’s most beloved human rights icon has turned into an object of widespread opprobrium. Indeed, a glance through […]
German scholar, Benjamin Baumann, writes about Phi Krasue, one of the most well-known and most frightening uncanny beings of Thai folklore. Like most uncanny beings classified with the pre-fix Phi, Phi Krasue had no singular origin myth that reached beyond the local discourse, but that changed in 2002 with the release of the Film “Tamnan Krasue” which locates the origin of this uncanny being in 13th century Angkorian Khmer culture. This article offers interpretations as to why this idiosyncratic origin myth appeared in the aftermath of the Asian Financial Crisis and how it may contribute to our understanding of contemporary Thai-Cambodian relations. […]
David I. Steinberg, Distinguished Professor from Georgetown University writes about Myanmar and the role of the military as the country moves forward. Looking at social mobility specifically, David argues that Myanmar society was more open before it was choked by the military in the past and talks about how at that time, the only avenue for social mobility was through the army. Today, other avenues have reopened, with the possibility of making Myanmar a more balanced society. […]
Maung Zarni, a research fellow at the London School of Economics, argues that the best way to look at the current changes in Myanmar is through his “Three Insecurity Paradigms”, namely, national security, global security and human security. Zarni denounces the Thein Sein reforms as crude responses to the regime’s own needs and to the expectation of the world, with little account for the security of ordinary Myanmar people. […]
Maitrii Aung-Thwin from NUS, Singapore, examines if Myanmar is witnessing its own Glasnost , the openness that signaled the end of the Cold War, and juxtaposes this against what is taking place in Myanmar today. […]
Sean Turnell and Wylie Bradford of the Macquarie University, Australia, look at the agricultural sector in Myanmar, the source of income of the majority of Myanmar people, and plot the important role it will play in enabling the country’s economic renaissance. They propose a set of recommendations on how to promote and sustain this sector, bearing in mind the potential of Myanmar in the world’s agricultural markets. […]
Yoshihiro Nakanishi of Kyoto University profiles Thein Sein, delving deep into his leadership and poses the question, “is democratization truly taking place with him at the helm?” His answer is more startling than his question. He believes that the plans of reform were well laid by the previous generation of military elites; thus they themselves are automatically entrenched in the new power structure. […]
Myanmar yang bergerak: Masa depan kedudukan penting militer Pendahuluan Teori dan praktek pemerintahan modern di negara-negara Barat menyebutkan bahwa pemerintahan yang baik adalah suatu bentuk pemerintahan sipil (rakyat) yang melakukan kontrol atas militer. Di negara-negara […]
Tiga perspektif ketidakpastian mengenai Myanmar yang berubah
Kyoto Review of Southeast Asia. Issue 14 (September 2013). Myanmar […]
Memprioritaskan Reformasi Pertanian di Myanmar Sektor pertanian di Myanmar telah lama ditekan oleh kebijakan politik pemerintah yang buruk dan mengekang, minimnya kredit, infrastuktur dengan jumlah yang tidak memadai dan kondisi yang semakin memburuk, dan tidak […]
Copyright © 2024 | Kyoto Review of Southeast Asia | All Rights Reserved