Burmese Archives - Kyoto Review of Southeast Asia

ဗီယက်နမ်ရှိ နိုင်ငံခြားသားများ၏ ဘဝ – လူမျိုးနှင့်ယဥ်ကျေးမှု သရုပ်ခွဲခြင်း (ethnographic) နည်းလမ်းဖြင့် တစိတ်တပိုင်း လေ့လာဖော်ထုတ်ခြင်း

နောက်ခံ သမိုင်းတလျှောက် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်မှုများသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ လူ့ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်များဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဟု ယနေ့ခေါ်သည့် ဒေသတွင် လမ်းကြောင်းသုံးရပ်ဖြင့် ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်မှုများကို အဆက်မပြတ် မြင်တွေ့ခဲ့ရပါသည်။ ယင်းတို့မှာ မြောက်ဘက် တရုတ်ဘုရင့်နိုင်ငံများမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသခံများအကြား၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်မြောက်ဘက်မှ ဒေသခံများနှင့် တောင်တန်းမျိုးနွယ်စုများအကြား၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသနှင့် ချန်ပါ ဒေသတောင်ပိုင်းရှိ ဒေသခံများအကြား လမ်းကြောင်းများဖြစ်ပါသည်။ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရာတွင် အနောက်တိုင်းသား နိုင်ငံခြားသားများလည်း ပါဝင်မှုရှိခဲ့ပါသည်။ ထင်ရှားသော […]

ဖူမီဟန် (Phu My Hung) နှင့် သောင်ဒန် (Thao Dien) – ဟိုချီမင်းမြို့တော်တွင် နိုင်ငံခြားသားများအတွက် ဖန်တီးထားသည့် နေရာများ

ဗီယက်နမ်သည် အိမ်ခြံမြေနှင့် လူနေမှုအဆင့်အတန်းတွင် စျေးကွက်ကို အခြေခံသည့် စနစ်ကို ဦးတည် လာပါသည်။ ဖူမီဟန် (Phu My Hung) နှင့် သောင်ဒန် (Thao Dien) တို့သည် လယ်ယာမြေ မြေလွတ် မြေရိုင်းများတွင် ဖန်တီးခဲ့သော နေရာများဖြစ်ပြီး ဟိုချီမင်းမြို့တော်ရှိ နိုင်ငံခြားသားများအကြား ရေပန်းစား ပါသည်။ ၎င်းတို့၏ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာမှုကို ကြည့်ပါက နိုင်ငံခြားသားများသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ မြို့ပြ လူနေမှုပုံစံကို မည်သို့ပြောင်းလဲခဲ့သည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ […]

ဗီယက်နမ်-ထိုင်ဝမ် ယဥ်ကျေးမှုစုံ မိသားစုများ- ထိုင်ဝမ်ရှုထောင်

များပြားလှသော ဗီယက်နမ် အိမ်ထောင်ရှင် အမျိုးသမီးများသည် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များအတွင်း ၎င်းတို့၏ အိမ်ထောင်ဖက်များနှင့်အတူ ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော် ယခုအခါတွင် ဗီယက်နမ်-ထိုင်ဝမ် စုံတွဲများသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ဟိုချီမင်း မြို့တော်တွင် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်လာကြကြောင်း သက်သေအထောက်အထားများ တွေ့ရှိရပါသည်။ ဤစာတမ်းတွင် ယဉ်ကျေးမှုကိန်းရှင်များ (cultural variables)နှင့် ဆင်ခြင်တုံတရားအရ ရွေးချယ်မှု (rational choice) နည်းလမ်းဖြင့် လေ့လာသည့်နည်းကို အသုံးချကာ၊ ယဉ်ကျေးမှု ပေါင်းစုံရှိသည့် မိသားစုများ (multicultural […]

ဟိုချီမင်းမြို့တော်တွင် အခြေချနေထိုင်ခြင်း – ဗီယက်နမ်- ထိုင်ဝမ် ယဥ်ကျေးမှုစုံ မိသားစုများ

ဗီယက်နမ်-ထိုင်ဝမ် မိသားစု ဤလေ့လာမှုတွင် အင်တာဗျူးထားသူများသည် အဓိကအားဖြင့် ၎င်းတို့၏ အနာဂတ် အိမ်ထောင်ဖက် များအား အလုပ်မှတဆင့် သို့မဟုတ် မိတ်ဆက်ခြင်းမှတဆင့် (ကြင်ယာဖက်ရှာသည့် ဝန်ဆောင်မှုများမှတဆင့်တွေ့သူ တဦးပါဝင်) တွေ့ဆုံကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဤသုတေသနတွင် ပါဝင်သော ဗီယက်နမ် အမျိုးသမီးများသည် ပညာတတ်များ ဖြစ်ကြပါသည်- ဖြေဆိုသူ ၁၁ ဦးသည် အထက်တန်းကျောင်းနှင့် အထက်ဖြစ်ပြီး တဦးတည်းသာ အလယ်တန်းပညာရေးအဆင့် ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ဒုတိယ ဘာသာစကားတမျိုး – […]

ဖူမီဟန် မြို့နယ်အသစ်ရှိ လက်ရှိလူနေမှုဘဝ၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရှုထောင့်များ

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းက ရိုက်ခတ်လျက်ရှိပါသည်။ မြို့ပြလူနေမှု ပုံစံသစ် သည် မူဝါဒချမှတ်သူများအတွက် စိန်ခေါ်မှုအသစ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်။ ဟိုချီမင်းမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ခရိုင် ၇ (ဖူမီဟန်မြို့နယ်) တွင် ပြည်သူများ၏ ပြဿနာများနှင့် လိုအပ်ချက်များ ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းနှင့် စစ်တမ်းကောက်ယူခြင်းများ ရှိပြီး၊ ဤဆောင်းပါးတွင် ဗီယက်နမ် မြို့ပြလူနေမှုဘဝတွင် နိုင်ငံခြားသားများ ပေါင်းစည်းရာတွင် ကြုံတွေ့ရသည့် မြို့ပြ လူမှုရေး စီမံ ခန့်ခွဲမှုနှင့် ပတ်သက်သော အဓိကအောင်မြင်မှုများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများကို […]

လျှော့လုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုအကျိုးဖြစ်လေသလား အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပလက်ဖောင်းအုပ်ချုပ်ရေး၏ ဖြစ်နိုင်ခြေများနှင့် ကန့်သတ်ချက်များ

အရှေ့တောင်အာရှသည် ပလက်ဖောင်းစီးပွားရေး (platform economy) ထွန်းကားရန် ရေခံမြေခံ ကောင်းသည့် နေရာ ဖြစ်သည်။ အခြားနေရာများရှိ ပလက်ဖောင်းများကဲ့သို့ပင် အရှေ့တောင်အာရှ ပလက်ဖောင်းကုမ္ပဏီများ (ဥပမာ Grab၊ Lazada၊ Shopee) သည် ဒေသတွင်းရှိ လူမှုဘဝ၊ စီးပွားရေး၊ လုပ်အားဖွဲ့စည်းပုံများနှင့် မြို့ပြနေရာများကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ “ပလက်ဖောင်းများ ပေါ်ထွက်လာခြင်း” ၏ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်ပြီး ယင်းနှင့် ထပ်တူထပ်မျှ အရေးကြီးကာ မကြာသေးမီကမှ ပေါ်ထွက်လာသည့် “ပလက်ဖောင်းများကို အုပ်ချုပ်ထိန်းကျောင်းခြင်း” […]

ခေါင်းစဉ်- အင်ဒိုနီးရှားမြို့ကြီးများရှိ ပလက်ဖောင်း တွင် ပူးပေါင်းပါဝင်မှု

ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ကူးပြောင်းမှု အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာခြင်းနဲ့အတူ ပါဝင်ခြင်းဆိုင်ရာ ပလက်ဖောင်းများ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာနှင့် အင်တာနက်သည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနယ်နိမိတ်များကို ကျော်လွန်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ နေထိုင်ပုံ၊ ချိတ်ဆက်ပုံနှင့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံပုံတို့ကို ပြောင်းလဲစေခဲ့ပြီဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ကျွန်းစုပထဝီဝင်အနေအထားရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံသားများသည် အပြန်အလှန် ချိတ်ဆက် နေကြပြီး အင်ဒိုနီးရှား၏ စုစုပေါင်းအင်တာနက်အသုံးပြုသူ စုစုပေါင်း၏ ၇၈.၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် အနည်းဆုံး ဆိုရှယ် မီဒီယာပလက်ဖောင်းတခု (Kemp, 2023) ကို အသုံးပြုကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ […]

မလေးရှားနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ပလက်ဖောင်းဖြစ်စေခြင်း ပုလင်းဟောင်းတွင် ဝိုင်အသစ်ထည့်ခြင်းလား

နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးစနစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အရေးပါမှု ကြီးထွားလာပြီး အရှေ့တောင်အာရှနှင့်လည်း ပိုမိုတင်းကျပ်စွာ ပေါင်းစည်းလာပြီးနောက် ဒေသတွင်းရှိ မူဝါဒချမှတ်သူများသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (FDI) ရရှိရန် ယခင်ကထက်ပိုပြီး အသည်းအသန် ကြိုးပမ်းသင့်ကြောင်း ရှုမြင်လာကြသည်။ တရုတ်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ရရှိရန် ကြိုးပမ်းမှုက အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံအများအပြားတွင် စက်မှုလုပ်ငန်းတိုးတက်မှု ရပ်တန့်နေပြီး အလယ်အလတ် ၀င်ငွေထောင်ချောက် (အလယ်အလတ်တန်းနိုင်ငံအဆင့်တွင် ရပ်တန့်နေမှု) မိနေချိန်တွင် ပေါ်ထွက်လာခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ ဤကိစ္စတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ အတွေ့အကြုံကို […]

ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိမှု၊ လုံခြုံရေးနှင့် ပလက်ဖောင်းအလုပ်တွင် စည်းလုံးမှုရှာဖွေခြင်း – ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကယ်ရီသမားများ၏ ဖြစ်ရပ်

ဤဆောင်းပါးတွင် ‘ကယ်ရီသမားများ’ (rider) ဟုလူသိများသော ထိုင်းအငှားယာဉ်မောင်းနှင့် အစားအသောက် ပို့ဆောင်သည့် ပလက်ဖောင်းလုပ်သားများအပေါ် သက်ရောက်သည့်ပြဿနာကို အကျဉ်းချုံး ဆွေးနွေးထားပါသည်။ ဤနေရာ၌ တင်ပြထားသည့် အချက်အလက်များမှာ ပါ၀င်လေ့လာ ကြည့်ရှုခြင်းနှင့် ဘန်ကောက်တွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်သော ‘ကယ်ရီသမား’ ၄၃၅ ဦးနှင့် အခြားပြည်နယ် ၃ ခုဖြစ်သည့် ခွန်ကန်၊ အန့်ထွန်နှင့် ပတ္ထနီပြည်နယ်တို့မှ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကယ်ရီသမား အဖွဲ့အစည်းများမှ ခေါင်းဆောင်အများအပြား၏ ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် အင်တာဗျူးများကို ကြည့်ရှုရာတွင်၊ ကယ်ရီသမားများအကြား […]

ဂျပန်လူငယ်များ၏ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှတဆင့် နိုင်ငံရေးတွင် ပါ၀င်မှ

ဂျပန်အစိုးရ၏ စစ်တမ်းများအရ အသက်အရွယ်အားလုံးတွင် စမတ်ဖုန်းအသုံးပြုမှုနှုန်းသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ၉၀% ကျော်ရှိကာ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ လူသုံးအများဆုံး ဆိုရှယ်မီဒီယာ အက်ပလီကေးရှင်း ဖြစ်သည့် LINE အသုံးပြုမှုနှုန်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ၉၀% ကျော်ရှိကြောင်း တွေ့ရသည် (Institute for Information and Communications Policy ;IICP၊ 2022)။ ယနေ့ခေတ်တွင် ဆိုရှယ်မီဒီယာသည် ဂျပန် နိုင်ငံရှိ လူမှုအခြေခံအဆောက်အအုံ၏ အစိတ်အပိုင်းတခုဖြစ်ပြီး ကာလဒေသမရွေး […]

အားပျော့သော ချိတ်ဆက်မှုများ၏ ခွန်အား။ ။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ လူငယ်နှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် နိုင်ငံရေး

အင်ဒိုနီးရှား၏ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းသည် ရှုပ်ထွေးပြီး အဆက်မပြတ် ပြောင်းလဲနေပါသည်။ နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ အဖွဲ့များစွာက အကြောင်းအရာမျိုးစုံတွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရေးကို အလုံးစုံ ခြုံငုံမိစေရန်နှင့် အထူးသဖြင့် လူငယ်များ၏ နိုင်ငံရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားမှုကို အပြည့်အဝ နားလည်နိုင်ရန်မှာ မတူကွဲပြားသော နိုင်ငံရေးတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူ အုပ်စုများအကြား အွန်လိုင်းနှင့် အော့ဖ်လိုင်း (လက်တွေ့မြေပြင်) အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှုများကို နားလည်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူအဖွဲ့များကို နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများ၊ လူငယ်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အရပ်ဖက် […]

စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ခြင်းနှင့် တဖက်စွန်းရောက်ခြင်း ၂၀၂၂ ဖိလစ်ပိုင်ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဆိုရှယ်မီဒီယာနှင့် လူငယ်များ ပါဝင်ပတ်သက်မှ

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသားများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အွန်လိုင်းသုံးစွဲမှု အများဆုံး သုံးစွဲသူများတွင် ပါဝင်သည်။ We are Social ၏ ၂၀၂၂ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာအရ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အွန်လိုင်းအသုံးပြုချိန် ပျမ်းမျှအားဖြင့် အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည် (၁၀.၅ နာရီ)။ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသားအားလုံး၏ ၈၂.၄% သည် ဆိုရှယ်မီဒီယာပလက်ဖောင်းများ သုံးစွဲနေကြသည်ဟု အလားတူအဖွဲ့အစည်းက ဖော်ပြသည်။ မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း ဤကိန်းဂဏန်းများသည် အသက် ၁၅ နှစ်မှ ၂၄ နှစ်ကြား လူငယ် […]

မပါဝင်လိုက်ရမည်ကို စိုးရွံ့ခြင်းနှင့် အွန်လိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်မှု – စင်္ကာပူကို လေ့လာခြင်း

နိုင်ငံရေးတွင် မပါဝင်ခြင်း ပြဿနာ ဆိုရှယ်မီဒီယာပလက်ဖောင်းများ ကြီးထွားလာခြင်းသည် နိုင်ငံသားများအတွက် နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်မှုကို လွယ်ကူချောမွေ့စေပြီး သန်းပေါင်းများစွာသော နိုင်ငံသားများအတွက် ပါဝင်မှုကုန်ကျစရိတ်ကို သက်သာစေသည် (Ahmed & Madrid-Morales, 2020; Gil de Zúñiga et al., 2012; 2014)။ သို့သော် များစွာသောသူတို့သည် နိုင်ငံရေးကို စိတ်ပါဝင်စားခြင်းမရှိဘဲ တက်ကြွစွာပါဝင်ခြင်း မရှိကြချေ (Ahmed & Gil-Lopez၊ 2022; Zhelnina၊ […]

အခွင့်အလမ်း ဖွဲ့စည်းပုံစနစ် (opportunity structure) နှင့် ၄င်း၏ ထိုင်းနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုအပေါ် သက်ရောက်မှ

လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်က အင်တာနက်ကို ကမ္ဘာနှင့်အဝှမ်း အသုံးပြုနိုင်လာသည့်အခါ ယင်းသည် အပြုသဘောဆောင်တဲ့ လူမှုပြောင်းလဲမှုများ ဖော်ဆောင်ပေးမည့် ကိရိယာတခုအဖြစ် လူအများက စိတ်အားထက်သန်စွာ မျှော်လင့်ခဲ့ကြပါသည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်များ အစောပိုင်းကာလတွင် ဆိုရှယ်မီဒီယာများပေါ်ပေါက်လာသည့်အတွက် ယင်းမျှော်လင့်ချက်မှာ ပိုမို ကြီးထွားလာပါသည်။ လူအများ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ကျော်လွှားကာ၊ ခိုင်မာအားကောင်းသော အများပြည်သူဆိုင်ရာ နယ်ပယ်များ ဖန်တီးပေးနိုင်သည့်အတွက် လူထုလှုပ်ရှားမှုများကို လွယ်ကူချောမွေ့စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် လူအများသည် သတင်းအချက်အလက်နှင့် […]

မိမိကိုယ်ကို မီးရှို့ဆန္ဒပြတော်မူသော ထစ်ကွမ်ဒုဆရာတော်၏ ဘဝဖြစ်စဥ်၊ ဘာသာရေးနောက်ခံကို ပြန်ပြောင်းအမှတ်ရခြင်း – ပျံလွန်တော်မူချိန်မှ ဖွားတော်မူချိန်အထိ

၁၉၆၃ ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ဗီယက်နမ် ဘုန်းကြီးတပါးဖြစ်သူ ထစ်ကွမ်ဒု ဆရာတော် (Thích Quảng Đức) သည် ဆိုင်ဂွန်မြို့တော် လူစည်ကားရာတနေရာတွင် မိမိကိုယ်ကို မီးရှို့သတ်သေပြီး ဆန္ဒပြခဲ့သည်။ သူ့၏ လုပ်ရပ်က ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၏ မေ့မရသော ပုံရိပ်တခုအနေဖြင့် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ကျန်ရစ်ခဲ့ရခြင်း အကြောင်းတစိတ်တပိုင်းမှာလည်း AP သတင်းထောက် မယ်လ်ကွန်ဘရောင်း ရိုက်ကူးခဲ့သော နာမည်ကျော် ဓာတ်ပုံများကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။ ယင်းဓာတ်ပုံများက လူတယောက် […]

ကြာဖြူလစဥ်စာစောင်တွင် ပါရှိသော ၁၉၆၃ ဗုဒ္ဓဘာသာအရေးအခင်း၏ နောက်ဆက်တွဲ အကြောင်းချင်းရာများ

၁၉၆၃ မေလ ၄ ရက်နေ့တွင် (တောင်) ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံရှိ ကက်သလစ် ဘာသာဝင်များက ပထမဆုံးသော ဗီယက်နမ်ခရစ်ယာန် ဂိုဏ်းချုပ်ဘုန်းတော်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသူ ငုဒင့်သု၏ ငွေရတု အထိမ်းအမှတ် အနေဖြင့် ကက်သလစ်အလံတော်ကို နိုင်ငံတလွှား လွှင့်ထူကြသည်။ နှစ်ရက်အကြာတွင် ငုဒင်သု၏ ညီဖြစ်သူ တောင်ဗီယက်နမ်၏ သမ္မတ ငုဒင့်ဇမ့်က ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အလံများ လွှင့်ထူခြင်းကို ခွင့်မပြုကြောင်း ကြေးနန်းရိုက် အမိန့်ထုတ်ပြန်သည်။ မေလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဂေါတမ […]

ထစ်ထျွီကွမ်ကို နားလည်ရန် ကြိုးစားခြင်း ဗုဒ္ဓဘာသာနိုင်ငံရေးသီအိုရီ၏ မာခီယာဗဲလီယန်ဝါဒ

“ဗုဒ္ဓဘာသာနိုင်ငံရေးသီအိုရီ” (Buddhist Political Theory – အတိုကောက်အားဖြင့် ဘီပီတီ) သည် မြောက်အမေရိကတိုက် တက္ကသိုလ်များရှိ အင်္ဂလိပ်စကားပြော နိုင်ငံရေးသီအိုရီ ပညာရှင်များ တိုး၍ စိတ်ဝင်စားလာသော နယ်ပယ်သစ်တခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤစာတမ်းတွင် အနောက်နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ထစ်ထျွီကွမ်ဆရာတော် (၁၉၂၃ – ၂၀၁၉) ၏ နိုင်ငံရေးအယူအဆအပေါ် မရှင်းလင်းမှုများကို ဘီပီတီကိုသုံး၍ ကူညီရှင်းလင်းပေးနိုင်ကြောင်း တင်ပြထားပါသည်။ ဆရာတော်သည် “ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲ” ကာလအတွင်း လူကြည့်များသည့် အမေရိကန် […]

ဆရာတော် ထစ်နက်ဟန်၏ အစောပိုင်း ရေးသားချက်များတွင် တွေ့ရသော ထိတွေ့ဆက်ဆံ ဗုဒ္ဓဝါဒ (Engaged Buddhism) နှင့် ဗီယက်နမ် အမျိုးသားတိုင်းပြည်တည်ဆောက်ခြင်း

၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်များရှိ တောင်ဗီယက်နမ် ဗုဒ္ဓဘာသာ လှုပ်ရှားမှုကို အမှတ်ရလေ့ ရှိသည်မှာ လမ်းပေါ်တွင် လူအများ ချီတက်ဆန္ဒပြခြင်းနှင့် သံဃာများ လမ်းပေါ်တွင် မိမိကိုယ်ကို မီးရှို့ဆန္ဒပြခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ (တောင်ဗီယက်နမ်) တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် စနစ်တကျ စုဖွဲ့မှုရှိသော အကြီးဆုံး နိုင်ငံရေးအုပ်စု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၄င်းတို့က ၁၉၆၃ “ဗုဒ္ဓဘာသာ အရေးအခင်း” တွင် လမ်းပေါ်သို့ ထောင်နှင့်ချီ ထွက်လာပြီး အစိုးရကျင့်သုံးနေသော မူဝါဒများကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ကြကာ […]

ဂမ္ဘီရနှင့် ပုံရိပ်သမိုင်း – ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ (တောင်ဗီယက်နမ်) တွင် နေထိုင်ခဲ့သည့် နယ်လှည့်ဆေးဆရာတဦး၏ မှတ်တမ်းပုံရိပ်

ဗီယက်နမ်သမ္မတနိုင်ငံ (တောင်ဗီယက်နမ်) ၏ သက်တမ်းအတွင်းရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ သမိုင်းကြောင်းကို ရေးသားရာတွင် ယင်းကာလတွင် နေထိုင်ခဲ့သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ဘဝအတွေ့အကြုံက လူအများ ဘယ်လိုနေထိုင် ရှင်သန်ခဲ့သည်ဆိုသည်ကို ပြန်ပြောင်း ပြောပြနိုင်ပါသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးလည်းဖြစ်၊ နယ်လှည့် ဆေးဆရာတဦးလည်း ဖြစ်သူ ငွင်ဗန်ကွမ်း (၁၉၅၀ – ယနေ့ထိ) ၏ အကြောင်းကို တင်ပြထားပါသည်။ ငွင်ဗန်ကွမ်းက အမေရိကန် စာရေးဆရာတဦး ဖြစ်သူ မာဂိုရီပီယာ ၏ […]

ကမ္ဘောဒီးယားရှိ အမျိုးသားအဆင့် အင်တာနက်ဂိတ်ဝေးနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်အာဏာရှင်စနစ် အနာဂတ

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဖြင့် အာမခံချက် ပေးထားသော်လည်း အမျိုးသားအဆင့် အင်တာနက်ဂိတ်ဝေး (National Internet Gateway – NIG) တိုးမြှင့်ဖော်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်လောကတခုလုံးကို အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေမှုမှာ ပြီးစီးသလောက် ဖြစ်နေပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းဂိတ်ဝေးက အစိုးရပိုင် အင်တာနက် ဂိတ်ဝေးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတွင်း သိသာထင်ရှားစွာ မိမိဘာသာဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်းကို ဖြစ်စေပြီး တပါတီအာဏာရှင် စနစ် ပိုမိုအားကောင်းလာစေမည် ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတွင် ကျန်ရှိနေသေးသည့် […]

ဒစ်ဂျစ်တယ်အာဏာရှင်စနစ်နည်းလမ်းများဖြင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံ၏ တပါတီအုပ်ချုပ်ရေး စနစ်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်း

စင်္ကာပူနိုင်ငံသည် ၁၉၆၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီး ပထမဆုံးအကြိမ် ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲက စတင်ပြီး ပြည်သူ့အလုပ်ပါတီ (PAP ပါတီ) က ကြီးစိုးသည့် တပါတီ အဓိက အုပ်ချုပ်သည့်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။ Freedom House က ၁၉၇၃ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်သည့် သူ့၏ အခြေအနေဆိုင်ရာ မှတ်တမ်းတွင် စင်္ကာပူနိုင်ငံကို “တပိုင်းလွတ်လပ်သည့် နိုင်ငံ” အဖြစ် တောက်လျှောက် သတ်မှတ်ခဲ့ပါသည်။ The Economist ၏ […]

ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကာလတွင်း ဒစ်ဂျစ်တယ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် လက်နက်သဖွယ် အသုံးပြုခြင်း

ယခင်ကတည်းက အကျပ်အတည်းများကို ပြင်းထန်စွာ ဖိနှိပ်ကိုင်တွယ်လေ့ရှိသည့် အရှေ့တောင်အာရှ တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါသည် “အရေးပေါ်နှင့် ယာယီ ဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းခြင်း၊ ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဥ်များကို ရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ နိုင်ငံရေးဝေဖန်မှုများကို ပိတ်ပင်ခြင်း၊ လှုပ်ရှားသွားလာမှုများကို ထောက်လှမ်းခြင်းနှင့် ဒေတာ စုဆောင်းသည့် လုပ်ငန်းများကို ပြုလုပ်ရန် အခွင့်အရေးပေး” ပါသည်။ ကပ်ရောဂါကို တုံ့ပြန်ရာတွင် လူ့အခွင့်အရေးကို ရှေ့တန်းတင်မည့်အစား အရှေ့တောင်အာရှရှိ အစိုးရ အများအပြား သည် သူတို့အာဏာကို ချုပ်ကိုင်ရန်နှင့် […]

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် အာဏာရှင်စနစ် ပြောင်းလဲဖြစ်ထွန်းမှု

Freedom House ၊ IDEA နှင့် နယ်စည်းမခြား သတင်းထောက်များအဖွဲ့တို့၏ မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ရီပို့များအရ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်နယ်ပယ်တွင် အရပ်ဖက်နေရာသည် ကျဥ်းမြောင်းလာနေကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ယင်းရီပို့များက အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေး အင်စတီကျူးရှင်းက ထုတ်ပြန်သော ရီပို့နှင့် ၂၀၂၀ ကွန်ပတ်စ်နေ့စဥ် ဆာဗေး တို့တွင် တွေ့ရှိထားချက် ဖြစ်သည့် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းသော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားများမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာ ပေါ်တွင် သူတို့၏ ထင်မြင်ချက် […]

ကမ္ဘောဒီးယား – အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးကို ပြင်ဆင်ခြင်း – ကမ္ဘောဒီးယားရှုထောင့်

ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သံတမန်ဆက်ဆံရေးသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် အနှစ် ၇၀ ပြည့်ခဲ့ပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံအကြား မယုံကြည်မှုနှင့် သံသယများတိုးပွားလာနေသည့် အခါသမယတွင် ပြည့်ခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်များအတွင်း နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးမှာ တိုးတက်လိုက်၊ ဆုတ်ယုတ်လိုက် ရှိနေခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာလည်း ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် မဟာဗျူဟာကျ အားပြိုင်မှုများ၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် သိပ်မကြာသေးမီက တရုတ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အချက် တို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များအတွင်းမှာမူ […]

အင်ဒိုနီးရှား-တရုတ် BRI ပူးပေါင်းစီမံကိန်း၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တွန်းတိုက်မှုများ

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးကို လေ့လာသုံးသပ်ရာတွင် ၄င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ လက်တွေ့ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ကြည့်နိုင်ပါသည်။ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနယ်ပယ် အများအပြားတွင် စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်က အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍတွင် ရှိနေပါသည်။ သမ္မတ ဂျိုကိုဝီ၏ စီးပွားရေးကို အလေးပေးမှု မူဝါဒက အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ ဦးစားပေးမှုများတွင်လည်း ထင်ဟပ် နေပြီး ယင်းကို လက်ရှိနိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် “စီးပွားရေးဆိုင်ရာ သံတမန်ရေး” ကို ရှေ့တန်းတင် ခြင်းတွင် တွေ့နိုင်ပါသည်။ […]

ဒူတာတေးအလွန် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ – နောက်လာမည့် သမ္မတ စဥ်းစားရမည့် အရေးကြီးအချက်များ

သမ္မတရိုဒရီဂိုဒူတာတေး သက်တမ်းကုန်ဆုံးချိန်တွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် နောက်တက်လာမည့် သမ္မတက ဘယ်လိုမျိုး နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ ကျင့်သုံးမလဲဆိုသည့် မရေရာမှုကို ကြုံတွေ့နေရပါသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အစိုးရသစ်တက်လာတိုင်း သမ္မတတိုင်းက သူတို့ အကြိုက်တွေ၊ အစွဲတွေ ရှိတတ်သည့် အတွက် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပြင်ပကမ္ဘာနှင့်ဆက်ဆံရေးမှာ အပြောင်းအလဲ အချို့ ရှိတတ်ပါသည်။ ယင်းအပြောင်းအလဲများက သမ္မတက အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားကို ဘယ်လို ဖွင့်ဆိုသလဲဆိုသည့် အချက်ပေါ်မူတည်ပြီး နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး […]

တရုတ်ခါးပိုက်ထဲရောက်နေသည့် တလွဲထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ

ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ အန္တရာယ်က ဘယ်သူလဲ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တဦး နိုင်ငံတကာရေးရာများကို ဆွေးနွေးသည့်အခါ အမြဲ ရှေ့တန်းကပါသည့်ကိစ္စမှာ တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံ အပြိုင်ဖြစ်နေသည့် အာရှတွင်ကြီးစိုးရေး (ကမ္ဘာတွင် ကြီးစိုးရေး မဟုတ်တောင်မှ) တွင် ထိုင်းနိုင်ငံက ဘယ်လိုရပ်တည်မလဲ ဆိုသည့် ကိစ္စ ဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်က မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို ဖြေးဖြေးချင်းလျှော့ချလာခဲ့ပြီး အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်ပ်က အင်ဒို-ပစိဖိတ် ဗျူဟာ ကို ကြေညာခဲ့သည့်ပုံကို ထောက်လျှင် အမေရိကန်၏ […]

မြန်မာ့တော်လှန်ရေး ရှေ့တန်းက ဖက်ဒရယ်လစ်ဇင်

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၄င်း၏ ကြွယ်ဝလှသည့် ယဥ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကား၊ လူမျိုးအုပ်စုနှင့် ဘာသာရေး သရုပ်လက္ခဏာများကို လက်ခံနေရာပေးနိုင်သည့် နိုင်ငံရေးစနစ်တခုကို ရှာဖွေလာခဲ့သည်မှာ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးချိန်ကစပြီးပင် ဖြစ်လေသည်။ လူနည်းစု လူမျိုးစုများက အုပ်စုအားလုံး၏ တန်းတူညီမျှမှုနှင့် အခွင့်အရေးများကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်သည့် နည်းလမ်းတရပ်အနေဖြင့် ဖက်ဒရယ် စနစ်ကို တောင်းဆိုလာခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၆၂ မှ ၂၀၁၀ အထိ မြန်မာနိုင်ငံကို အုပ်စိုးခဲ့သည့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်များ၏ အလွန်အမင်း ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုများသည့် စနစ်အောက်တွင် […]